Ο ήλιος κινείται μέσα στον Γαλαξία μας πιο αργά από όσο προηγουμένως νομίζαμε, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα από το διαστημικό σκάφος IBEX της NASA. Από την τροχιά του γύρω από τη Γη ο δορυφόρος μέτρησε τις ταχύτητες των διαστρικών σωματιδίων που εισέρχονται στις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος, κάπου 14. 5 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο.

Συνδέοντας τα νέα δεδομένα σε υπολογιστικά μοντέλα, η ομάδα του IBEX υπολογίζει ότι ο ήλιος κινείται με περίπου 83.700 χιλιόμετρα την ώρα, περίπου 11.000 χιλιόμετρα πιο αργά από ό,τι μέχρι τώρα νομίζαμε.

Η ανακάλυψη υποδεικνύει ότι από το προστατευτικό όριο που χωρίζει το ηλιακό μας σύστημα από το υπόλοιπο τμήμα του Γαλαξία λείπει ένα τόξο, μια σημαντική διαρθρωτική συνιστώσα που πιστεύεται ότι ελέγχει την εισροή των υψηλής ενέργειας κοσμικών ακτίνων.

Έτσι, η μη παρουσία του τόξου κλονισμού μπορεί να επανασχεδιάσει την εικόνα της κοσμικής ασπίδας του ηλιακού μας συστήματος.

Ο ήλιος στέλνει συνεχώς φορτισμένα σωματίδια προς όλες τις κατευθύνσεις, σχηματίζοντας ένα κουκούλι γύρω από το ηλιακό σύστημα που ονομάζεται ηλιόσφαιρα.

Οι επιστήμονες πίστευαν εδώ και καιρό ότι το "τόξο" της ηλιόσφαιρας σχηματίζει ένα κύμα κλονισμού σε σχήμα ημισελήνου, καθώς το ηλιακό μας σύστημα κινείται μέσω του περιβάλλοντος νέφους του διαστρικού αερίου.

Όμως τα νέα ευρήματα του IBEX σημαίνουν πως ο ήλιος κινείται τόσο αργά που η πίεση από το υλικό που ρέει γύρω από την ηλιόσφαιρα είναι 25% χαμηλότερη από το αναμενόμενο – δεν είναι δηλαδή αρκετή για να σχηματίσει ένα τόξο κλονισμού.

Μέχρι τώρα, «όλα τα μοντέλα του ηλιακού συστήματος και θεωρίες περιελάμβαναν ένα τόξο κλονισμού», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης David McComas του Νοτιοδυτικού Ερευνητικού Ινστιτούτου στο Σαν Αντόνιο του Τέξας.

"Έχοντας μάθει για σχεδόν τρεις δεκαετίες γι ‘αυτό το τόξο, κυριολεκτικά έπαθα σοκ όταν διαπίστωσα ότι λείπει."

Η απουσία του τόξου κλονισμού είναι σημαντική, λέει ο McComas, γιατί μπορεί να υποδηλώνει ότι η ηλιόσφαιρα είναι πραγματικά πιο ισχυρή από ό,τι πιστεύαμε έως τώρα.

Με λιγότερη πίεση από το εξωτερικό υλικό, η οριακή περιοχή δεν είναι συμπιεσμένη και ως εκ τούτου δεν είναι αποδυναμωμένη τόσο πολύ όπως αναμενόταν, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να αποκρούει καλύτερα τις κοσμικές ακτίνες.

Η κατανόηση για το πώς ακριβώς η ηλιόσφαιρα δρα ως ρυθμιστής για τις κοσμικές ακτίνες θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να αξιολογήσουν τις πιθανότητες για την παρουσία ζωής σε άλλους κόσμους.

Σύμφωνα με τον McComas, μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι οι κοσμικές ακτίνες που περνούν μέσω της ηλιόσφαιρας μπορεί να επηρεάσουν το κλίμα της Γης, επειδή τα σωματίδια υψηλής ενέργειας μπορούν να ιονίζουν την ύλη στην ατμόσφαιρα, οδηγώντας σε ένα αυξημένο σχηματισμό νεφών και την παραγωγή κεραυνών.

Άλλοι ειδικοί πιστεύουν ότι τα κοσμικά σωματίδια θα μπορούσαν ακόμη και να σχετίζονται με την άνοδο της εξέλιξης της ζωής ή τις μαζικές εξαφανίσεις στην ιστορία του πλανήτη μας, γιατί η ακτινοβολία μπορεί να επηρεάσει το DNA.

Μέχρι τώρα, η επιστήμη που κρύβεται πίσω από τον τρόπο που οι κοσμικές ακτίνες έχουν επηρεάσει τη Γη, είναι αρκετά αμφιλεγόμενη, δήλωσε ο Seth Redfield, ένας αστρονόμος από το Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ ο οποίος δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη του IBEX.

Όταν η ροή των κοσμικών ακτίνων σε έναν πλανήτη είναι σημαντική τότε αυτές έχουν μια σημαντική επίδραση στην εξέλιξη της πλανητικής ατμόσφαιρας ή ακόμα και στις βιολογικές διεργασίες στην επιφάνειά του πλανήτη, σαν τη Γη μας.

Στην περίπτωση αυτή, οι αστρονόμοι αξιολογώντας την κατοικησιμότητα των εξωγήινων πλανητών μπορεί να χρειαστεί να αρχίσουν να εξετάζουν όχι μόνο τις πιθανότητες για νερό σε υγρή μορφή, αλλά και την ένταση της προστατευτικής ασπίδας των άλλων άστρων.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ζητήματα για την θωράκιση από τις κοσμικές ακτίνες είναι πολύ σημαντικά και τα οποία σχετίζονται με τη ζωή όπως την ξέρουμε.»

Η μελέτη αυτή για τον βραδύτερο Ήλιο δημοσιεύεται στο περιοδικό Science.

physics4u.gr/